Bycie stalym rezydentem (posiadanie tzw. zielonej karty) jest przywilejem, nie zas prawem. W pewnych okolicznosciach wladze Stanów Zjednoczonych moga odebrac status stalego rezydenta. Konieczne jest utrzymywanie statusu stalego rezydenta, jezeli chce sie mieszkac i pracowac w Stanach Zjednoczonych, a pewnego dnia zostac obywatelem USA.

Prawa i obowiązki stałego rezydenta

Postepowanie stalego rezydenta moze miec wplyw na pózniejsza mozliwosc uzyskania przez niego obywatelstwa USA. Proces uzyskiwania obywatelstwa USA nazywa sie „naturalizacja”. Stali rezydenci maja prawo:

• Mieszkac i pracowac na stale w dowolnym miejscu USA.
• Zlozyc wniosek o obywatelstwo USA po nabyciu odpowiednich uprawnien.
• Ubiegac sie o wizy dla swego meza lub zony i dla dzieci stanu wolnego, które umozliwia im zamieszkanie w USA.
• Uzyskac swiadczenia Social Security, Supplemental Security Income i Medicare, jezeli sie do nich kwalifikuja.
• Posiadac majatek na terenie USA.
• Starac sie o prawo jazdy w danym stanie lub terytorium.
• Wyjezdzac i powracac do USA na okreslonych zasadach.
• Uczeszczac do szkoly publicznej lub na uniwersytet.
• Wstepowac do niektórych formacji Sil Zbrojnych USA.
• Kupowac i posiadac bron palna, pod warunkiem, iz nie istnieja zadne ograniczenia stanowe lub lokalne, które by tego zakazywaly.

Stali rezydenci maja obowiazek:

• Przestrzegac wszystkich praw federalnych, stanowych i lokalnych.
• Placic podatki dochodowe federalne, stanowe i lokalne.
• Zarejestrowac sie w Komisji Poborowej (Selective Service – U.S. Armed Forces); dotyczy to mezczyzn w wieku 18 – 26 lat.
• Utrzymywac status imigracyjny.
• Stale nosic przy sobie dowód statusu stalego rezydenta.
• Powiadomic Departament Bezpieczenstwa Narodowego (DHS), droga internetowa lub listownie o kazdorazowej zmianie adresu w ciagu 10 dni od przeprowadzki.

Stali rezydenci uzyskuja wazna Karte Stalego Rezydenta (Formularz I-551), która jest dowodem ich legalnego statusu w Stanach Zjednoczonych. Niektórzy nazywaja ja „zielona karta”. Stali rezydenci, którzy ukonczyli 18 rok zycia musza nosic przy sobie dowód swego statusu imigracyjnego. Istnieje obowiazek okazania go oficerowi imigracyjnemu na wezwanie. Ta karta wazna jest przez 10 lat i musi byc odnowiona przed terminem wygasniecia jej waznosci. W celu wymiany lub odnowienia Karty Stalego Rezydenta konieczne jest zlozenie formularza I-90. Formularz ten mozna uzyskac na witrynie internetowej http://www.uscis.gov badz dzwoniac do USCIS Forms Line. Przy skladaniu formularza I-90 obowiazuje oplata.

Karta Stalego Rezydenta wskazuje, iz ma on prawo mieszkac i pracowac w Stanach Zjednoczonych. Mozna posluzyc sie Karta Stalego Rezydenta do ponownego wjazdu na teren USA. Osoby przebywajace poza USA przez okres przekraczajacy 12 miesiecy, musza przedstawic dodatkowa dokumentacje, aby wjechac do USA jako stali rezydenci.

Ważne dokumenty

Wszystkie wazne dokumenty przywiezione ze soba z kraju rodzinnego nalezy przechowywac w bezpiecznym miejscu. Dotyczy to takich dokumentów jak paszport, swiadectwo urodzenia, swiadectwo malzenstwa, dokumenty rozwodowe, dyplomy ukonczenia szkoly sredniej lub studiów oraz swiadectwa specjalistycznych szkolen lub umiejetnosci.

Utrzymywanie statusu Stałego Rezydenta

Istnieja pewne wymogi zwiazane z utrzymaniem statusu stalego rezydenta. Trzeba równiez o nich pamietac, jezeli w przyszlosci planuje sie skladanie wniosku o obywatelstwo USA.

• Nie nalezy opuszczac Stanów Zjednoczonych na dluzszy czas ani przenosic sie do innego kraju w celu zamieszkania tam na stale.
• Nalezy skladac federalne, stanowe zeznania podatkowe, a w odpowiednich przypadkach równiez lokalne zeznania podatku dochodowego.
• Nalezy zarejestrowac sie w Komisji Poborowej (Selective Service) – dotyczy mezczyzn w wieku 18 – 26 lat.
• Nalezy powiadamiac DHS o zmianie adresu.

Utrzymanie statusu imigracyjnego

Stali rezydenci, którzy opuszczaja Stany Zjednoczone na dluzszy czas, i którzy nie moga udowodnic swojej intencji stalego zamieszkania w Stanach Zjednoczonych, moga utracic status stalego rezydenta. Wielu imigrantów uwaza, ze mozna mieszkac za granica pod warunkiem, ze wraca sie do USA co najmniej raz w roku. Nie jest to prawda.

Jezeli planuje sie pozostanie poza granicami USA przez okres przekraczajacy 12 miesiecy, nalezy zwrócic sie o tzw. “re-entry permit” (zwany popularnie „bialym paszportem”) przed opuszczeniem kraju. W tym celu nalezy zlozyc formularz I-131, Application for a Travel Document (Wniosek o dokument podrózny). Formularz ten mozna uzyskac na witrynie internetowej www.uscis.gov lub dzwoniac do USCIS Forms Line pod numer 1-800-870-3676. Zlozenie tego formularza wymaga uiszczenia oplaty. Re-entry permit („bialy paszport”) jest wazny na okres do dwóch lat. „Bialy paszport” mozna okazac sie w miejscu przekraczania granicy USA zamiast wizy lub Karty Stalego Rezydenta.

Posiadanie „bialego paszportu” nie gwarantuje zgody na wjazd do Stanów Zjednoczonych w chwili powrotu, ale ulatwia udowodnienie, iz wraca sie z tymczasowej wizyty za granica. Dodatkowe informacje mozna uzyskac na witrynie www.state.gov lub w najblizszym konsulacie Departamentu Stanu za granica.

Skladanie zeznan podatkowych

Staly rezydent musi skladac zeznania podatku dochodowego i zglaszac swój dochód do Urzedu Skarbowego (Internal Revenue Service – IRS) oraz do wydzialów podatkowych stanu, miasta badz okolicy, jezeli istnieje takie wymaganie. Jezeli nie sklada sie przez dluzszy czas zeznan podatku dochodowego podczas przebywania poza USA lub jezeli zaznaczy sie “non-immigrant” („nie imigrant”) na rozliczeniu podatkowym, wladze USA moga uznac, iz osoba taka zrezygnowala ze statusu stalego rezydenta.

Rejestracja w Komisji Poborowej (Selective Service)

Mezczyzni w wieku lat 18 – 26 musza zarejestrowac sie w komisji poborowej Selective Service. Rejestracja oznacza zgloszenie rzadowi gotowosci do sluzby w Silach Zbrojnych USA. W chwili obecnej Stany Zjednoczone nie prowadza poboru do sluzby wojskowej. Oznacza to, iz stali rezydenci i obywatele nie musza sluzyc w Silach Zbrojnych, chyba ze maja na to ochote.

Mozna zarejestrowac sie w urzedzie pocztowym Stanów Zjednoczonych lub za posrednictwem Internetu. Rejestracji za posrednictwem internetu mozna dokonac odwiedzajac witryne internetowa Selective Service: http://www.sss.gov. Aby skontaktowac sie z przedstawicielem Selective Service, mozna zadzwonic pod numer 847-688-6888. Nie jest to rozmowa bezplatna. Informacje na ten temat znalezc mozna równiez na witrynie USCIS http://www.uscis.gov.

Zglaszanie nowego adresu do DHS

Nalezy powiadomic DHS o kazdorazowej zmianie adresu. W tym celu nalezy zlozyc formularz AR-11, Alien’s Change of Address Card (Karta Zmiany Adresu Cudzoziemca). Formularz ten nalezy zlozyc w ciagu 10 dni od przeprowadzki. Formularz ten nie wymaga oplaty. Mozna dokonac korekty adresu droga internetowa, wypelniajac elektroniczny formularz AR-11 pod adresem www.uscis.gov. Przyjmowane sa równiez internetowe zmiany adresów w przypadku wiekszosci spraw bedacych w toku. Dodatkowe informacje uzyskac mozna dzwoniac do USCIS pod numer 1-800-375-5283 lub odwiedzajac witryne www.uscis.gov.

Rezydenci warunkowi

Niektóre osoby przebywajace w USA posiadaja status rezydenta warunkowego (conditional resident, CR). CR to osoba, która zawarla zwiazek malzenski z obywatelem lub stalym rezydentem USA nie wczesniej niz na dwa lata przed przyznaniem jej statusu stalego rezydenta. Jezeli taka osoba posiada dzieci, one równiez uzyskuja status CR. Taki sam status warunkowy maja równiez niektórzy imigranci – inwestorzy.

CR ma te same prawa i obowiazki co staly rezydent. Rezydenci warunkowi musza zlozyc albo formularz I-751, Petition to Remove the Conditions on Residence (Petycja o Zniesienie Warunków Rezydencji) lub formularz I-829, Petition by Entrepreneur to Remove Conditions (Petycja Przedsiebiorcy o Usuniecie Warunku), w ciagu dwóch lat od uzyskania statusu warunkowego rezydenta. Data ta zbiega sie zwykle z terminem wygasniecia Karty Stalego Rezydenta. Formularze te nalezy zlozyc w ciagu 90 dni przed uplywem drugiej rocznicy uzyskania statusu warunkowego rezydenta. W przeciwnym razie traci sie swój status imigracyjny.

Skladanie formularza I-751 z żoną lub mężem

Osoby, które uzyskaly status rezydenta warunkowego i imigrowaly po zawarciu malzenstwa z obywatelem lub stalym rezydentem, musza zlozyc wraz ze swoim wspólmalzonkiem formularz I-751 w celu usuniecia warunku nalozonego na status stalego rezydenta. W niektórych okolicznosciach nie ma obowiazku skladania formularza I-751 razem z mezem lub zona. Jezeli malzenstwo ze wspólmalzonkiem zakonczylo sie lub jezeli wspólmalzonek dopuscil sie maltretowania, mozna zlozyc formularz I-751 samodzielnie. Jezeli nie sklada sie tego formularza ze wspólmalzonkiem, mozna zlozyc formularz I-751 w dowolnym momencie od uzyskania statusu rezydenta warunkowego.

Jak składać formularze USCIS I-751 I I-829

Kto: Rezydenci warunkowi.
Dlaczego: Status rezydenta warunkowego wygasa po dwóch latach.
Kiedy: Rezydenci warunkowi ubiegajacy sie o zniesienie warunku rezydencji razem ze wspólmalzonkiem musza zlozyc formularz I-751. Imigranci-inwestorzy musza zlozyc formularz I-829. Oba te formularze nalezy zlozyc w ciagu 90 dni przed wygasnieciem statusu rezydenta warunkowego. Data wygasniecia znajduje sie zwykle na Karcie Stalego Rezydenta.

Skad wziac formularz: Mozna zadzwonic do USCIS Forms Line pod numer 1-800-870-3676. Mozna równiez uzyskac formularz na witrynie internetowej www.uscis.gov.

Dokad wyslac formularz: Wysyla sie go do USCIS Service Center. Adresy takich osrodków znajduja sie w instrukcjach dolaczonych do formularza. Jakie sa koszty: Zlozenie formularza I-751 lub I-829 wymaga uiszczenia oplaty. Wysokosc tych oplat moze sie zmienic, nalezy wiec sprawdzic w USCIS, jakie sa aktualnie obowiazujace oplaty przed wyslaniem takiego formularza. Jezeli wysle sie formularz I-751 lub I-829 w terminie, USCIS zwykle wysyla powiadomienie przedluzajace status CR na nastepne 12 miesiecy. W tym czasie, USCIS rozpatruje wniosek.

WSKAZÓWKA: Nalezy przechowywac kopie wszystkich formularzy wysylanych do USCIS i innych przedstawicieli wladz. Nie nalezy wysylac oryginalów dokumentów. Nalezy wysylac kopie. Czasami formularze moga zostac zgubione. Nalezy przechowywac kopie, aby uniknac problemów.

Pomoc prawna

Jezeli sytuacja imigracyjna wymaga pomocy, mozna skorzystac z uslug licencjonowanego, kompetentnego adwokata imigracyjnego. Informacje w tej sprawie mozna uzyskac w miejscowej izbie adwokackiej (bar association).

Niektóre stany wydaja certyfikaty specjalistom prawa imigracyjnego. Tacy adwokaci przechodza testy sprawdzajace ich specjalistyczna wiedze na temat prawa imigracyjnego. Oto stany, które aktualnie podaja wykaz specjalistów z takimi certyfikatami na witrynach internetowych stanowych izb adwokackich: Kalifornia, Floryda, Karolina Pólnocna i Teksas. Prosze jednak pamietac, iz decyzja o wynajeciu konkretnego adwokata pozostaje w gestii petenta. DHS nie popiera ani nie poleca zadnych konkretnych adwokatów.

Osoby potrzebujace pomocy prawnej w kwestiach imigracyjnych lecz nie majace wystarczajacej ilosci srodków finansowych na zatrudnienie adwokata, moga skorzystac z pewnych opcji bardziej ekonomicznych badz nawet bezplatnych. Oto gdzie mozna sie zwrócic o pomoc:

• Uznana organizacja. Sa to organizacje uznane przez Board of Immigration Appeals – BIA (Rada Odwolan Imigracyjnych). Aby dana organizacja zostala „uznana”, musi miec wystarczajaca wiedze i doswiadczenie w zapewnianiu uslug imigrantom, i moze przyjmowac jedynie niewielkie oplaty za tego rodzaju uslugi. Lista organizacji uznanych przez BIA zamieszczona jest na witrynie http://www.usdoj.gov/eoir/statspub/recognitionaccreditationroster.pdf.
• Akredytowany przedstawiciel. Osoby takie powiazane sa z organizacjami „uznanymi” przez BIA. Tacy przedstawiciele moga pobierac jedynie niewielkie oplaty za swoje uslugi. Liste takich przedstawicieli akredytowanych przez BIA znalezc mozna na witrynie http://www.usdoj.gov/eoir/statspub/accreditedreproster.pdf.
• Wykwalifikowany przedstawiciel. Sa to osoby, które zapewniaja uslugi bezplatnie. Przedstawiciele tacy znaja przepisy imigracyjne oraz reguly postepowania sadowego. Przyklady wykwalifikowanych przedstawicieli to studenci wydzialów prawa i ich absolwenci oraz osoby charakteryzujace sie nienaganna postawa moralna, zwiazane osobiscie lub zawodowo z petentem (krewni, sasiedzi, przedstawiciele duchowienstwa, wspólpracownicy, znajomi).
• Darmowi Uslugodawcy Prawni (Free Legal Service Providers). The Office of the Chief Immigration Judge (Biuro Glównego Sedziego Imigracyjnego) ma liste darmowych uslugodawców prawnych dla ludzi, którzy uczestnicza w procedurach imigracyjnych (zob. https://www.justice.gov/eoir/list-pro-bono-legal-service-providers-map). Jest to lista adwokatów i organizacji, które moga byc sklonne do reprezentowania imigrantów w postepowaniu przed Sadami Imigracyjnymi. Adwokaci i organizacje uwzglednione na liscie zgodzily sie pomagac imigrantom pro bono (bezplatnie) tylko w procedurach imigracyjnych, wiec niektórzy z nich nie beda w stanie pomagac w sprawach nie zwiazanych z sadami (tzn. w petycjach wizowych, naturalizacji, itd.).
• Programy Pro Bono. Lokalne listy uznanych organizacji pro bono (bezplatnych) i ich przedstawicieli uzyskac mozna zwykle w kazdym biurze USCIS.

Ofiary przemocy domowej

Ofiary przemocy domowej moga uzyskac pomoc za posrednictwem National Domestic Violence Hotline (Krajowa Goraca Linia dla Ofiar Przemocy Domowej) pod numerem 1-800-799-7233 lub 1-800-787-3224 (dla osób z wadami sluchu). Pomoc jest równiez dostepna w jezyku hiszpanskim i innych. Ustawa o Zapobieganiu Przemocy Wobec Kobiet (Violence Against Women Act) pozwala wspólmalzonkom i dzieciom obywateli amerykanskich i stalych rezydentów – ofiar przemocy domowej – na skladanie wniosków we wlasnym imieniu o status stalego rezydenta. Informacje w tej sprawie mozna uzyskac na witrynie www.uscis.gov lub dzwoniac do Krajowej Goracej Linii Zapobiegania Przemocy Domowej.

Uwaga na oszustwa konsultantów imigracyjnych!

Wielu doradców imigracyjnych to osoby wysoce kwalifikowane i uczciwe, mogace swiadczyc cenne uslugi dla imigrantów. Sa jednak ludzie, które wykorzystuja imigrantów. Zanim podejmie sie decyzje o zwróceniu sie o pomoc w sprawach imigracyjnych i przed wniesieniem jakichkolwiek oplat, nalezy zorientowac sie, jakiego rodzaju pomoc prawna bedzie potrzebna. Trzeba zabezpieczyc sie, aby nie pasc ofiara oszustwa imigracyjnego.

• Zadna prywatna organizacja ani osoba oferujaca pomoc w sprawach imigracyjnych nie ma zadnych specjalnych „ukladów” z USCIS. Jezeli ktos sklada obietnice, które brzmia zbyt dobrze aby byly prawdziwe badz twierdzi, iz ma specjalne powiazania z USCIS, nalezy zadac szereg wnikliwych pytan. Nie nalezy ufac ludziom, którzy gwarantuja wyniki lub szybsze rozpatrzenie podania. Jezeli ktos nie kwalifikuje sie do uzyskania swiadczen migracyjnych, powierzenie sprawy adwokatowi imigracyjnemu badz konsultantowi w zaden sposób nie zmieni tej sytuacji.
• Niektórzy konsultanci, biura podrózy, biura posrednictwa handlu nieruchomosciami i osoby nazywajace sie „notariuszami publicznymi” oferuja uslugi imigracyjne. Nalezy wypytac o ich kwalifikacje i poprosic o kopie listu akredytacyjnego BIA lub certyfikatu izby adwokackiej. Niektóre osoby twierdza, iz maja kwalifikacje do swiadczenia uslug prawnych, choc nie jest to prawda. Takie osoby moga popelniac bledy narazajac petenta na powazne konsekwencje.
• Korzystajac z uslug konsultanta badz adwokata imigracyjnego, nalezy zawrzec z nim kontrakt na pismie. Taki kontrakt powinien byc sporzadzony po angielsku i w jezyku petenta, jezeli angielski nie jest jego jezykiem ojczystym. Umowa powinna zawierac liste wszystkich uslug, które beda swiadczone wraz z wyszczególnieniem ich kosztów. Przed podpisaniem takiej umowy, nalezy poprosic o referencje.
• Nalezy unikac placenia gotówki za uslugi. Zawsze nalezy poprosic o pokwitowanie zaplaty. Nalezy koniecznie zatrzymac oryginaly dokumentów.
• W zadnym wypadku nie wolno podpisywac nie wypelnionego formularza badz wniosku. Nalezy dobrze zrozumiec, co sie podpisuje. Jezeli konsultant imigracyjny okazal sie nieuczciwy, nalezy sie zwrócic o pomoc. Nalezy zadzwonic do prokuratora stanowego badz lokalnego, do biura spraw konsumenckich lub do lokalnego komisariatu policji.

Skutki popełnienia przestępstwa przez Stałego Rezydenta

Stany Zjednoczone to spoleczenstwo przestrzegajace prawa. Stali rezydenci Stanów Zjednoczonych maja obowiazek przestrzegania wszystkich przepisów prawnych. Jezeli staly rezydent dopusci sie dzialan przestepczych badz zostanie skazany za przestepstwo w Stanach Zjednoczonych, moze go to narazic na powazne problemy. Osoba taka moze byc wydalona z kraju, nie wpuszczona ponownie na teren USA po wyjezdzie z kraju, a w pewnych okolicznosciach moze utracic uprawnienia do uzyskania obywatelstwa USA. Oto przyklady przestepstw, które moga miec skutki dla statusu stalego rezydenta:

• Przestepstwa okreslane jako “aggravated felony” (ciezkie przestepstwa), w tym przestepstwa z uzyciem przemocy, które sa przestepstwami zagrozonymi kara wiezienia powyzej jednego roku.
• Zabójstwo.
• Dzialalnosc terrorystyczna.
• Gwalt.
• Przestepstwo na dziecku na tle seksualnym.
• Nielegalny przemyt narkotyków, broni palnej lub osób.
• Przestepstwa „naganne moralnie” (“of moral turpitude”), a wiec na ogól przestepstwa z zamiarem kradziezy badz oszustwa; przestepstwa z grozba lub uzyciem przemocy fizycznej; przestepstwa, gdzie w wyniku lekkomyslnego zachowania dochodzi do powaznego uszkodzenia zdrowia fizycznego; przestepstwa na tle seksualnym. Powazne skutki dla stalego rezydenta beda równiez mialy nastepujace zachowania:
• Nieprawdziwe oswiadczenia w celu uzyskania swiadczen imigracyjnych dla siebie lub kogos innego.
• Falszywe podawanie sie za obywatela Stanów Zjednoczonych.
• Glosowanie w wyborach federalnych badz lokalnych dostepnych tylko dla obywateli USA.
• Alkoholizm
• Malzenstwo z wiecej niz z jedna osoba w tym samym czasie.
• Zaniedbywanie obowiazku wspierania finansowego rodziny badz placenia alimentów na dziecko lub wspólmalzonke zgodnie z nakazem.
• Aresztowanie za napasc lub molestowanie czlonka rodziny, w tym naruszanie sadowego nakazu ochronnego. Nazywa sie to przemoca domowa.
• Klamstwo w celu uzyskania swiadczen publicznych.
• Niezlozenie zeznan podatkowych, gdy sa one wymagane.
• Swiadome niespelnienie obowiazku rejestracji w Komisji Poborowej (Selective Service) w przypadku mezczyzn w wieku lat 18 – 26.
• Pomoc osobie nie bedacej obywatelem Stanów Zjednoczonych badz rodowitym Amerykaninem przy wjezdzie na teren Stanów Zjednoczonych nielegalnie, nawet jezeli taka osoba jest czlonkiem bliskiej rodziny i nie placila za te przysluge. Osoby, które dopuscily sie przestepstwa badz zostaly skazane za przestepstwo przed zlozeniem wniosku o inne swiadczenia imigracyjne powinny skonsultowac sie z szanowanym adwokatem imigracyjnym badz organizacja spoleczna zapewniajaca uslugi dla imigrantów.