System szkolnictwa w USA

Obowiązek szkolny

W Stanach Zjednoczonych istnieje obowiazek uczeszczania do szkoly. Oznacza to, ze w wiekszosci stanów przepisy prawa stanowego wymagaja, aby wszystkie dzieci w wieku od lat 5 do 16 uczeszczaly do szkoly.

Mozna wyslac dziecko do szkoly publicznej lub prywatnej. W wiekszosci stanów rodzice moga równiez uczyc dziecko w domu. Jest to tak zwane “home schooling” (edukacja domowa). Szkoly publiczne sa darmowe i nie ucza religii. Program nauczania dziecka w szkole publicznej ustalany jest przez stan. O sposobie nauczania natomiast decyduja miejscowi nauczyciele i rodzice. Koszty tych szkól pokrywane sa z podatków dochodowych, federalnych i stanowych oraz lokalnych podatków od nieruchomosci.

Uczeszczanie do szkól prywatnych wymaga oplacenia czesnego (“tuition”). Wiele szkól prywatnych prowadzonych jest przez grupy religijne. Niektóre takie szkoly sa koedukacyjne. Inne sa wylacznie dla chlopców lub wylacznie dla dziewczat. Niektóre oferuja pomoc finansowa dla uczniów, którzy nie sa w stanie oplacic czesnego.

Wiekszosc dzieci w Ameryce uczeszcza do szkoly przez 12 lat. Dzieci umieszczane sa w klasach (“grade”) w zaleznosci od wieku oraz od tego, jak wygladalo ich wczesniejsze wyksztalcenie. Czasami szkola moze zorganizowac dziecku egzamin, aby zdecydowac, w której klasie powinno sie ono znalezc. Zapisanie dziecka do szkoly powinno byc jedna z pierwszych rzeczy po przyjezdzie.

Często zadawane pytania

P: Jak dlugo trwa rok szkolny?
O: Rok szkolny zaczyna sie zwykle w sierpniu lub wrzesniu i konczy w maju lub czerwcu.
W niektórych miejscach dzieci chodza do szkoly przez caly rok. Dzieci chodza do szkoly od poniedzialku do piatku. Niektóre szkoly oferuja programy przed lub po regularnych godzinach nauki dla dzieci, których rodzice pracuja. Takie programy moga wymagac uiszczenia dodatkowej oplaty.

P: Gdzie zapisac dziecko do szkoly?
O: Nalezy zadzwonic lub odwiedzic glówne biuro lokalnego dystryktu szkolnego, aby dowiedziec sie,do której szkoly dziecko powinno uczeszczac. Personelowi szkoly nalezy podac wiek dziecka i adres zamieszkania.

P: Jakie dokumenty potrzebne beda do zapisania dziecka do szkoly?
O: Potrzebna bedzie dokumentacja medyczna dziecka i dowód niektórych szczepionek, dla ochrony dziecka przed chorobami. Moze tez byc potrzebny dowód zamieszkania w rejonie nalezacym do tej szkoly. W przypadku zagubienia takich dokumentów nalezy spytac personel szkoly, jak zdobyc nowe dokumenty. Aby uniknac opóznien, nalezy je zdobyc przed podjeciem próby zapisania dziecka do szkoly.

P: Co robić, jeśli moje dziecko nie mówi po angielsku?
O: Szkoly odpowiadaja za testowanie i umieszczanie dziecka we wlasciwym programie. Szkoly otrzymuja fundusze stanowe i federalne na programy i uslugi, takie jak angielski dla cudzoziemców (ESL) i edukacja dwujezyczna. Mozna zadzwonic do szkoly dziecka, aby spytac o testy, przydzialy do programów i uslugi. Nawet jezeli dziecko nie mówi po angielsku, bedzie musialo realizowac program nauki obowiazujacy w jego klasie. Jest to mozliwe dzieki programom ESL lub edukacji dwujezycznej.

P: A jezeli moje dziecko jest niepelnosprawne?
O: Uczniowie niepelnosprawni fizycznie lub umyslowo moga uzyskac bezplatna edukacje publiczna,tak jak dzieci pelnosprawne. W miare mozliwosci dziecko zostanie umieszczone w zwyklej klasie. W przypadku znacznej niepelnosprawnosci dziecku moga byc oferowane specjalne zajeciaedukacyjne poza zwykla klasa. Wiecej informacji na temat uslug lokalnej Stanowej Rady (State Council) mozna uzyskac na witrynie internetowej http://www.acf.hhs.gov/programs/add/states/ddcs.html.

P: Moje dziecko nie bylo w szkole przed przyjazdem do Stanów Zjednoczonych. Jak dlugo bedzie moglo uczeszczac do szkoly publicznej bezplatnie?
O: W wiekszosci stanów dziecko moze uczeszczac do szkoly bezplatnie do ukonczenia 21 roku zycia. Jezeli dziecko nie ukonczy do tego czasu szkoly sredniej, moze zapisac sie na zajecia edukacyjne dla doroslych w celu uzyskania dyplomu General Educational Development (GED) zamiast dyplomu szkoly sredniej. Nalezy zadzwonic do lokalnego dystryktu szkolnego lub stanowego wydzialu Edukacji, aby dowiedziec sie, gdzie oferowane sa zajecia GED.

P: Jak moje dziecko dostanie sie do szkoly?
O: W Stanach Zjednoczonych dzieci chodza czasami do szkoly piechota. Jezeli szkola jest zbyt daleko, jezdza autobusem. Szkoly publiczne maja autobusy bezplatne. Uczniowie sa zabierani i odwozeni na przystanek autobusowy w poblizu domu. Aby dowiedziec sie, czy dziecko moze dojezdzac autobusem, nalezy skontaktowac sie z lokalnymi wladzami szkolnymi. Osoby posiadajace samochód moga umówic sie z innymi rodzicami z danej okolicy, aby na zmiane dowozic dzieci do szkoly.

P: Co moje dziecko bedzie jadlo w szkole?
O: Dzieci moga przynosic do szkoly lunch lub kupowac go w szkolnej stolówce. Wladze USA zapewniaja równiez pozywne, bezplatne lub tanie sniadania i lunch dzieciom, których nie stac na kupowanie jedzenia w szkole. Mozna zadzwonic lub odwiedzic szkole dziecka, aby dowiedziec sie, czy bierze ona udzial w federalnym programie posilków szkolnych (School Meals). Nalezy porozmawiac z personelem szkoly, aby dowiedziec sie, czy dziecko kwalifikuje sie do uczestnictwa w tym programie.

Program posiłków szkolnych

Wladze Stanów Zjednoczonych zapewniaja bezplatne lub tanie posilki w kazdym dniu szkoly prawie 26 milionom dzieci. Uczestnictwo w programie sniadan szkolnych (School Breakfast Program) i krajowym programie lunchów szkolnych (National School Lunch Program) opiera sie na dochodach i liczbie członków rodziny. Specjalny Program Dystrybucji Mleka (Special Milk Program) zapewnia mleko dzieciom, które nie uczestnicza w innych programach federalnych posilków szkolnych. Dodatkowe informacje na temat tych programów uzyskac mozna na stronie internetowej Departamentu Rolnictwa USA (U.S. Department of Agriculture) http://www.fns.usda.gov/cnd/.

P: Kto oplaca koszty podreczników i zajec szkolnych?
O: Szkoly publiczne zapewniaja zwykle bezplatne podreczniki. Uczniowie zwykle musza kupowac swoje wlasne przybory szkolne, takie jak papier i olówki. Osoby, które nie sa w stanie zaplacic za takie materialy, powinny skontaktowac sie ze szkola dziecka. Niektóre szkoly moga wymagac uiszczenia niewielkich oplat za materialy lub imprezy specjalne, takie jak wycieczki szkolne. Wiele szkól oferuje programy sportowe i muzyczne po lekcjach. Uczestnictwo dziecka w niektórych takich programach moze wymagac uiszczenia oplaty.

P: Czego uczyc sie bedzie moje dziecko?
O: Kazdy stan ustala normy nauki dla szkól. Takie stanowe normy okreslaja, co wszyscy uczniowie powinni wiedziec i umiec. Lokalne dystrykty szkolne decyduja o sposobie przekazywania takich informacji. Wiekszosc szkól uczy angielskiego, matematyki, nauk spolecznych, nauk przyrodniczych i wychowania fizycznego. Czasami oferowane sa równiez zajecia z wychowania plastycznego, muzyki i jezyków obcych.

P: Jak bedzie oceniana praca mojego dziecka?
O: Nauczyciele stawiaja stopnie w oparciu o caloksztalt pracy dziecka w ciagu roku szkolnego. Stopnie zwykle biora pod uwage prace domowe, sprawdziany, frekwencje w szkole i zachowania. Rodzice otrzymuja cenzurke (tzw. “report card”) wiele razy w roku. Cenzurka mówi, jak dziecko radzi sobie z poszczególnymi przedmiotami. Szkoly maja rózne systemy ocen. Niektóre stosuja system literowy, gdzie A albo A+ oznacza doskonale wyniki, a D lub F wyniki slabe, badz niezadowalajace. Inne stosuja oceny liczbowe. Jeszcze inne oceniaja wyniki w nauce dziecka slownie, np. “excellent” (znakomicie), “good” (dobrze) lub “needs improvement” (wymaga poprawy). Nalezy spytac personel szkoly, jaki sposób oceny dzieci stosowany jest w tej szkole.

P: Jak moge porozmawiac z nauczycielem mego dziecka?
O: Wiekszosc szkól ma regularne wywiadówki dla rodziców, które sa okazja poznania nauczyciela dziecka. Mozna równiez ustalac spotkania, aby porozmawiac z nauczycielami i administratorami szkoly na temat wyników dziecka w nauce. Osoby nie mówiace po angielsku powinny spytac,czy ktos w szkole mówi ich jezykiem i czy moze pomóc w porozumieniu.

P: Co dzieje sie, kiedy moje dziecko opuszcza zajecia w szkole?
O: Obecnosc w szkole jest bardzo wazna. Rodzicie musza napisac list do nauczyciela albo zadzwonicdo szkoly z wyjasnieniem, dlaczego dziecka nie bylo w szkole. Nalezy powiadomic nauczyciela z wyprzedzeniem, ze dziecko opusci szkole. Zwykle uczniowie musza nadrobic stracony material.

P: Co to jest PTA?
O: Wiele szkól publicznych i prywatnych posiada Stowarzyszenie Nauczycieli i Rodziców (Parent Teacher Association – PTA) lub Organizacje Nauczycieli i Rodziców (Parent Teacher Organization – PTO). Te grupy ulatwiaja rodzicom zorientowanie sie, co dzieje sie w szkole dziecka i jak moga zaangazowac sie w imprezy szkolne. Wszyscy moga przylaczyc sie do takich organizacji, nawet dziadkowie. Organizacje PTA/PTO wspieraja równiez szkole sponsorujac imprezy specjalne i zapewniajac ochotników do pomocy w klasie. Mozna sie w nie zaangazowac nawet jezeli nie mówi sie zbyt dobrze po angielsku. Wiele szkól ma informacje specjalnie dla rodziców o ograniczonej znajomosci angielskiego. Warto zadzwonic lub odwiedzic sekretariat szkoly dziecka, aby dowiedziec sie o terminy spotkan PTA/PTO i jak mozna sie do tej organizacji zapisac.

P: A jesli moje dziecko bedzie mialo klopoty?
O: Wiele szkól ma liste regul, których uczniowie musza przestrzegac. Sa one nazywane „kodeksami postepowania” (“codes of conduct”). Nalezy spytac dziecka, czy jego szkola ma taki kodeks postepowania. Uczniowie, którzy naruszaja reguly szkolne, moga byc ukarani przez pozostanie w szkole po lekcjach. Moga zostac oni wykluczeni z uczestnictwa w zajeciach sportowych lub innych zajeciach szkolnych. Kary cielesne NIE SA dozwolone w wiekszosci szkól w USA. Dzieci moga byc zawieszone lub usuniete ze szkoly za wyjatkowo naganne zachowanie badz czeste naruszanie regul szkoly. Dziecko nie bedzie moglo chodzic do szkoly, jezeli bedzie z niej usuniete. Rodzice beda musieli spotkac sie z personelem szkoly, aby dowiedziec sie, w jaki sposób przywrócic dziecko do szkoly.

P: Czy moje dziecko jest w szkole bezpieczne?
O: Wiekszosc amerykanskich szkól publicznych to bezpieczne miejsca nauki. Jednak w niektórych szkolach – glównie w szkolach srednich – istnieja problemy z przemoca, gangami ulicznymi, narkotykami i alkoholem. Nalezy porozmawiac z nauczycielem, wychowawca szkolnym lub administratorem, jezeli istnieja obawy o bezpieczenstwo dziecka.

Edukacja dla doroslych

Osoby, które ukonczyly 16 rok zycia, ale nie maja skonczonej szkoly sredniej, moga zapisac sie na zajecia Adult Secondary Education (Szkolnictwo Srednie dla Doroslych – ASE). Zajecia te przygotowuja do uzyskania dyplomu General Educational Development – GED. Dyplom GED to alternatywa wobec dyplomu szkoly sredniej. Jest on dowodem uzyskania wiedzy i umiejetnosci na poziomie szkoly sredniej.

Uzyskanie GED wymaga zdania szeregu egzaminów testowych z pieciu dziedzin: czytania, pisania, nauk spolecznych, nauk przyrodniczych i matematyki. Wiekszosc pracodawców uwaza uzyskanie GED za równowartosc zwyklego dyplomu szkoly sredniej. W wielu miejscach zajecia przygotowujace do GED sa bezplatne lub bardzo tanie. Informacje na ten temat znalezc mozna w miejscowej ksiazce telefonicznej pod haslem “Adult Education” (oswiata dla doroslych) lub dzwoniac do biura miejscowego dystryktu szkolnego.

Wielu doroslych uczeszcza na zajecia, gdzie zdobywa wiedze na interesujace ich tematy lub nabywa nowych umiejetnosci pomagajacych im w pracy. Wiele systemów szkól publicznych i miejscowych koledzów oferuje szeroki zakres tematyczny zajec dla doroslych. Na takie zajecia moze sie zapisac kazdy i zwykle oplaty za nie sa bardzo umiarkowane. Informacje na temat dostepnosci, kosztów i sposobów zapisu na takie zajecia zdobyc mozna w placówkach miejscowego systemu szkolnictwa badz w lokalnym koledzu.

Photo CC / Flickr / CollegeDegrees360